استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران ، akhezri@ut.ac.ir
چکیده: (1211 مشاهده)
عباسیان برای کسب خلافت، با گروه های مختلف از جمله علویان همکاری داشتند، اما بعد از قدرت
گرفتن، آنها را رقیب خود دیدند. قرابت خانوادگی با پیامبر(ص) یکی از دستاویزهای عباسیان برای اثبات شایستگی شان در
کسب قدرت بود. علویان نیز با تأکید بر نسبتشان با دختر پیامبر(ص)، این ادعای عباسیان را رد می کردند. عباسیان با مسئله
مسلمانی عباس عموی پیامبر(ص) و همکاری او با قریشیان مقابل پیامبر(ص) در جنگ بدر نیز مواجه بودند؛ به همین دلیل به
تدوین و نقل اخبار تاریخی درباره نیاکانشان با هدف ارائه چهره مطلوبی از آنها اهتمام ورزیدند؛ از جمله تلاش کردند در
تاریخ نگاری مربوط به خاندانشان، علی بن عبدالله بن عباس را فردی پرهیزکار و شایسته جانشینی برای پیامبر(ص) معرفی
کنند. با توجه به ماهیت داستانی روایت های تاریخی، نگارندگان پژوهش حاضر با استفاده از شیوه های نقد فرم روایت
- به طور خاص شیوه هنکلمن، مبتنی بر شناسایی شباهت میان متون مختلف درباره واقعه ای خاص و ارتباط آن با
روایت های مشابه - در پی پاسخ به این سؤال بوده است که روایت های مربوط به علی بن عبدالله تا چه اندازه ماهیت
داستانی دارد و همسو با سیاست مشروعیت سازی عباسیان نقل شده است؟ ظاهراً رقابت های میان عباسیان با علویان، در
برساخت روایت های مربوط به علی بن عبدالله نقش داشته و بیشتر روایت ها درباره او ماهیت تاریخی ندارد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله: تاریخ اسلام/ عباسیان دریافت: 1403/4/11 | ویرایش نهایی: 1403/9/24 | پذیرش: 1403/6/17 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1403/7/3 | انتشار: 1403/8/9 | انتشار الکترونیک: 1403/8/9
Khezri A R, Taqavi M, Bahramiyan A. Abbasids and the Challenge of Legitimacy:
The image of Ali Ibn Abdallah Ibn Abbas
in Early Islamic Historiography. مطالعات تاریخ اسلام 2024; 16 (61) : 5 URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-1146-fa.html
خضری سیداحمدرضا، تقوی محمد، بهرامیان علی. عباسیان و چالش مشروعیت
(سیمای علی بن عبدالله بن عباس در متون تاریخ نگاری سده های نخست قمری). فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1403; 16 (61) :117-134
