تاریخنگاری اسلامی با تدوین سیره ی پیامبر بر مبنای اصول علم حدیث آغاز شد.سپس تک نگاری های متعدد ی تألیف گردید و از آن پس تاریخ نگاری اسلامی وارد مرحله ی جدیدی شد.و وقایع نگاری مورد توجه قرار گرفت. یکی از انواع مهم وقایع نگاری، تألیف تواریخ عمومی است. ابو حنیفه دینوری از جمله مورخان مسلمانی است که بر اساس شیوه ی تاریخ نگاری عمومی به تألیف کتاب اخبارالطوال پرداخت. در این مقاله، به بررسی ویژگی های تاریخ نگاری و تاریخ نگری (بینش تاریخی)دینوری پرداخته شده است . نگارنده بر آن است تا از منظر جامعه شناسی تاریخی، تاریخ نگری مؤلف را مورد بحث قرار دهد. نظریه ی مطرح شده در این مقاله چنین است که: دینوری به عناصر اساسی تحول جوامع یعنی تغییرات اجتماعی و انقلاب توجه داشته،گر چه عمدتاً به مقوله ی تغییرات اجتماعی پرداخته است ولی به نظر می رسد دینوری، کتاب اخبارالطوال را با هدف نشان دادن عوامل مؤثر در تغییرات اجتماعی تألیف کرد؛ اگرچه دینوری به چنین عامل مؤثر در تغییر توجه داشته؛ اما تأکید اصلی او بر قیام ها و شورش ها (جنبش های اجتماعی) به عنوان یکی از عوامل مؤثر در تغییرات اجتماعی مبین این مطلب است. با درک بینش تاریخی دینوری می توان به انتقادات مطرح شده درباره ی کتاب اخبارالطوال پاسخ داد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله: تخصصي تاریخ اسلام دریافت: 1396/5/24 | ویرایش نهایی: 1396/7/2 | پذیرش: 1396/5/24 | انتشار: 1396/5/24 | انتشار الکترونیک: 1396/5/24