در اواسط قرن چهارم، خاندان ترک نومسلمان آلافراسیاب، در نواحی مرزی قلمرو اسلامی در ترکستان و هفت آب تشکیلشده و به تدریج همه نواحی شرقی قلمرو اسلامی از کوههای آلتایی تا رود جیحون را زیر سلطه گرفت. در ابتدای امر، علاوه بر ماهیت ایلیاتی، بُعدِ فاصله با مرکز خلافت، عامل تنش در روابط آنها با خلافت عباسی شد. این مناسبات، تحت تأثیر عوامل متعدد نظیر اختلافاتِ داخلیِ آلافراسیاب، فعالیت شیعیان و اسماعیلیه، مداخلات غزنویان، حضور سلجوقیان، هجوم قراختاییان به ماوراءالنهر و جز آن یکسان نبوده و دچار تحول و تطور گشت. چنانکه گاهی روابط فیمابین دوستانه و مبتنی بر وفاق و همگرایی بود و گاهی ضمن حفظ ظاهر، روابط آنها دچار تیرگی شده و گاهی نیز به روابط خصمانه مبتنی بر تقابل و تضادّ تغییر می کرد. این مقاله در پی آن است که با روش توصیفی – تحلیلی، ضمن شناسایی تحولات درونی قلمرو افراسیابی، روابط فیمابین آنها با خلافت عباسی را، با تأکید بر عوامل اثرگذار، تبیین کند.