مفاخرهیافخرفروشی، بخشی جداییناپذیر از زندگی اعراب پیش از اسلام را تشکیل میداد. افتخار به حسب و نسب درکنار تعصبات قبیلهای، پایه و اساس نظام حاکم بر اندیشه اعراب جاهلی بود0 این فخرفروشیها به شکلهای گوناگونی انجام میگرفت و برخی از آنها تبعاتی در پی داشت که تا سالها ادامه مییافت. منافره یکی از شیوههای مهم مفاخره با شرایط خاص خودش است. وجود چنین سنتی در حال و هوای جامعه پیش از اسلام شگفتانگیز نیست. آنچه اهمیت دارد، سربرآوردن دوباره و تداوم آن در دوران اسلامی و در پوششی جدید بود که آشکارکننده واقعیتهای بسیاری از تأثیر برخی سنتهای جامعه جاهلی بر رفتار برخی مسلمانان نخستین است. هاشمیان، یکی از مشهورترین خاندانهای قریش، در متن منافرههای پیش و پس از اسلام واقع بودند، و به دلیل نقش ویژهای که این خاندان در حوادث و وقایع داشتند، بررسی و تبیین سنت منافره، بدون در نظر گرفتن آنان، امکان پذیر نیست. دستاورد این پژوهش، ضمن شناخت سنت منافره، نشان میدهد که چگونه این سنت با مؤلفههای جامعه پیش از اسلام، توانست با بهرهگیری از اختلافهای مسلمانان دوباره سربرآورد و با تغییر شکل، اما با حفظ محتوا، به راه خود ادامه دهد و حتی جریانساز شود.
Aeinevand S, Baseri V. A Study on Monafara Tradition in Jahilyya (Ignorance-Based Pre-Islamic Arab) Culture and its Reproduction and Consequences in the Islamic Period
(Relying on Hashimid’s Monafara)
. مطالعات تاریخ اسلام 2013; 5 (18) :7-28 URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-278-fa.html
آئینه وند صادق، باصری وحید. بررسی سنّت منافَرَه در جاهلیت و بازتولید و پیامدهای آن در دوران اسلامی
( با تکیه بر منافرههای هاشمیان)
. فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1392; 5 (18) :7-28