امت مفهومی است که در دو سطح انتزاعی و عینی میتوان آن را تحلیل کرد. سطح نظری مفهوم متکی بر خاستگاه ایمانی و الهی آن یعنی قرآن است و مبانی عینی آن در بستر تاریخی فهم میشود. مقاله حاضر در تلاش است با عزیمت از نقطه تاریخی و با تکیه بر رویکرد تفسیری و از منظر جامعهشناسی دینی به این پرسش پاسخ دهد که چگونه مفهوم ایمانی امت از حوزه تَعَیُن در ذهن به ساحت واقع منتقل شد و در موجودیت تاریخی خود چه لایههای مفهومی را دربرگرفت؟ تحقیق نشان داد که این مفهوم برغم بنیان ایمانی در برخورد با جامعۀ عربی که اساس تمایز را بر نسب میدانست، لایههای مکانی و زمانی و جمعیتی یافت و تا پایان خلافت راشدین در سه نقطه تاریخی مهم ارتداد و فتنۀ عثمان و ماجرای حکمیت دچار دگرگونی در سطوح معنایی شد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله: تاریخ اسلام/تاریخ صدر اسلام دریافت: 1402/12/14 | ویرایش نهایی: 1403/6/21 | پذیرش: 1403/5/10 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1403/6/21