گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران. ، Kaivan_shafei@yahoo.com
چکیده: (1151 مشاهده)
یکی از موضوعهای مورد اختلاف ایران و عثمانی از نیمۀ دوم سلطنت ناصرالدینشاه به بعد، احداث استحکامات سرحدی مریوان، اورامان و لاهیجان در مرز ایران و عثمانی بود. این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش است که: احداث استحکامات مرزی در سرحدات مریوان، اورامان و لاهیجان چه تأثیری در روابط ایران و عثمانی و تحولات مرزهای غربی ایران در عصر قاجار داشت؟ یافتههای این پژوهش که با روش توصیفی-تبیینی و بهرهگیری از اسناد و نقشههای تاریخی و منابع کتابخانهای انجام شد، نشان میدهد که دولت عثمانی به دنبال احداث استحکامات مرزی جدید توسط دولت ایران در کردستان اردلان و مُکریان، با طرح ادعاهایی دربارۀ مالکیت بر بلوکات مرزی مریوان، اورامان و لاهیجان و با تأکید بر داخل بودن این مناطق در طرح استاتوسکو، سعی در ایجاد تنش در سرحدات غربی ایران و قبولاندن شرایط مدّ نظر خود در مفاد کمیسیونهای مرزی داشت. سرانجام با دخالت دولتهای واسطه و براساس پروتکلهای تهران و اسلامبول و کمیسیون سرحدی، در سال 1332ق. این مناطق متعلق به دولت ایران شناخته شدند. یکی از موضوعهای مورد اختلاف ایران و عثمانی از نیمۀ دوم سلطنت ناصرالدینشاه به بعد، احداث استحکامات سرحدی مریوان، اورامان و لاهیجان در مرز ایران و عثمانی بود. این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش است که: احداث استحکامات مرزی در سرحدات مریوان، اورامان و لاهیجان چه تأثیری در روابط ایران و عثمانی و تحولات مرزهای غربی ایران در عصر قاجار داشت؟ یافتههای این پژوهش که با روش توصیفی-تبیینی و بهرهگیری از اسناد و نقشههای تاریخی و منابع کتابخانهای انجام شد، نشان میدهد که دولت عثمانی به دنبال احداث استحکامات مرزی جدید توسط دولت ایران در کردستان اردلان و مُکریان، با طرح ادعاهایی دربارۀ مالکیت بر بلوکات مرزی مریوان، اورامان و لاهیجان و با تأکید بر داخل بودن این مناطق در طرح استاتوسکو، سعی در ایجاد تنش در سرحدات غربی ایران و قبولاندن شرایط مدّ نظر خود در مفاد کمیسیونهای مرزی داشت. سرانجام با دخالت دولتهای واسطه و براساس پروتکلهای تهران و اسلامبول و کمیسیون سرحدی، در سال 1332ق. این مناطق متعلق به دولت ایران شناخته شدند.
Asadi A, Shafei K, Sheikh Ahmadi S M. Iran and Ottomans Disputes over the Boundary Fortifications of Marivan, Avroman and Lahijan (Lajan) in the Qajar era. مطالعات تاریخ اسلام 2023; 15 (56) :11-42 URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-1039-fa.html
اسدی علیرضا، شافعی کیوان، شیخ احمدی سید محمد. اختلافهای ایران و عثمانی بر سر استحکامات سرحدی مریوان، اورامان و لاهیجان (لاجان) در عصر قاجار. فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1402; 15 (56) :11-42