[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
آمارنشریه::
مقالات در دست چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
..............
مقالات منتشر شده: 452
نرخ پذیرش: 45
نرخ رد: 55
میانگین داوری: 149 روز
میانگین انتشار: 161 روز
..
نماد اعتماد الکترونیک
..
نشانی:
نام صاحب امتیاز: سیدهادی حسینی خامنه
نشانی: تهران- خیابان ولیعصر (عج)- خیابان شهید عباسپور- خیابان برادران- کوچه شهروز شرقی- پلاک 9
تلفن: 88676861
دورنگار: 88676860
..
:: دوره 17، شماره 64 - ( فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام 1404 ) ::
جلد 17 شماره 64 صفحات 169-145 برگشت به فهرست نسخه ها
طب و طبیبان در دوره حکومت آل مظفر (795- 718 هـ.ق)
جمشید نوروزی* ، مژگان صادقی فرد
دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات،دانشگاه الزهرا، تهران-ایران. ، j.noroozi@alzahra.ac.ir
چکیده:   (287 مشاهده)
از زوایای مهم زیست مردمان در دوره­ های مختلف، علم طب و نظام درمان طبیبان بوده است. طبیبان به ­عنوان یکی از اقشار برجستۀ علمی، همواره از جایگاه والایی در جامعه ایرانی برخوردار بوده و به ­سبب اهمیت سلامت تن برای همگان، اغلب زمامداران و طبقات مختلف اجتماعی به­ آنان توجه ویژه ­ای داشته‌اند. هدف اساسی مقاله حاضر، از یک سو بررسی جایگاه اطبا و شیوه­ های طبابت و تألیفات آنان، شناخت انواع امراض و درمان آن در این دوره و از سوی دیگر، تتبع دربارۀ نحوه حمایت آل‌مظفر از علم طب و طبیبان است. یافته­ های پژوهش که با رویکردی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش پژوهش­ های تاریخی، با بهره­ گیری از منابع کتابخانه ­ای انجام گرفته، نشان از نقش حکمرانان مظفری در ترویج علم، ایجاد نهادهای آموزشی و الزامات سیاسی آنان در ارتقای جایگاه اندیشمندان و حضور طبیبان برجستۀ نزدیک به ­دربار مظفری با تألیفات معتبر پزشکی و پیش‌کش کردن این کتب ارزشمند به آل‌مظفر، درمان بیماری ­ها و پیشرفت ­های چشمگیر در برخی از شاخه­ ها همچون علم تشریح و برعهده­ گرفتن وظایف سیاسی، در این هنگامه پرآشوب دارد. طب و طبابت در دورۀ آل‌مظفر، در گام نخست میراث‌خوار پزشکی دوران پیش از خود و حکومت­ های محلی یزد، کرمان و فارس بودند. دیگر آنکه مناسبات دوسویۀ حاکمان مظفری و طبیبان شاخص این دوران و البته نبوغ شخصی اطبا، حمایت­ها و شرایط خانوادگی آنها، موجب گردید تا از به ­محاق رفتن علم طب در زمانۀ آکنده از جنگ و ستیز عصر فترت، ممانعت به­ عمل آید و به ­­نوعی انتقال­ دهندۀ معرفت­ های پزشکی به ­دوران پس از خود نیز بودند.
واژه‌های کلیدی: طب، اطباء، آل مظفر، تشریح، درمان
متن کامل [PDF 902 kb]   (64 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي تاریخ اسلام
دریافت: 1403/7/19 | ویرایش نهایی: 1404/6/23 | پذیرش: 1404/2/17 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1404/4/20 | انتشار: 1404/6/15 | انتشار الکترونیک: 1404/6/15
فهرست منابع
1. آیتی، عبدالحسین (1317)، تاریخ یزد، یزد: گلبهار یزد.
2. ابن¬حجر عسقلانی، احمدبن علی (1414ق)، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج2، بیروت: دار الجیل.
3. ابن‌عربشاه، احمدبن محمد (2008م)، عجائب¬ المقدور فی نوائب تیمور، تحقیق سهیل زکار، دمشق: التکوین.
4. احمد وزیر، تاج¬الدین (1423ق)، بیاض تاج¬الدین أحمد وزیر (782ق)، تصحیح علی زمانی علویجه، ج1، قم: مجمع ذخائر اسلامی.
5. افسر، کرامت‌الله (1353)، تاریخ بافت قدیمی شیراز، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
6. اسلامی¬فرد، زهرا (1397)، «تحلیل وضعیت دانش پزشکی و داروسازی در عصر صفویه»، رساله دکترا، دانشگاه معارف اسلامی تهران.
7. الگود، سیریل (1352)، تاریخ پزشکی ایران، ترجمۀ محسن جاویدان، با مقدمه محمود نجم¬آبادی، تهران: اقبال.
8. تاجمیری، بهروز (1398)، «سیر تحول علم تشریح در تمدن اسلامی تا پایان قرن نهم هجری»، رساله دکتری، استاد راهنما: احمد فضلی نژاد، دانشگاه شیراز.
9. جعفری، جعفربن محمد [بی¬تا]، تاریخ یزد، [بی¬جا]: [بی¬نا].
10. جنید شیرازی، معین¬الدین (1328)، شد الازار فی حط الاوزار عن المزار، تصحیح محمد قزوینی و عباس اقبال آشتیانی، تهران: چاپخانه مجلس.
11. جوینی، عطامُلک (1385)، تاریخ جهانگشای، تصحیح محمد قزوینی، ج1، تهران: دنیای کتاب.
12. حافظ، شمس¬الدین محمد (1385)، دیوان حافظ؛ از نسخه محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: نشر علمی.
13. حافظ ‌ابرو، عبدالله‌بن لطف¬الله (1375)، جغرافیای حافظ ابرو، با مقدمه و تصحیح و تحقیق صادق سجادی، ج3، تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
14. .................... (1380)، زبده التواریخ، تصحیح سید کمال حاج سیدجوادی، ج1، 2، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
15. حسینی تنکابنی، محمد مؤمن (1402ق)، ¬تحفه حکیم مؤمن، مقدمه احمد روضاتی، تهران: کتابفروشی محمودی.
16. حسینی فسایی، میرزا حسن (1367)، فارسنامه ناصری، تصحیح منصور رستگار فسایی، ج1، تهران: امیرکبیر.
17. خواندمیر، غیاث¬الدین‌بن همام¬الدین (1362)، حبیب ¬السیر فی اخبار افراد بشر، ج3، تصحیح دبیر سیاقی، تهران: کتابفروشی خیام.
18. زین¬العطار، علی‌بن حسین انصاری شیرازی (1371)، اختیارات بدیعی، تصحیح محمدتقی میر، تهران: شرکت دارویی پخش رازی.
19. سمرقندی، کمال‌الدین عبدالرزاق (1383)، مطلع¬ سعدین و مجمع¬ بحرین، به ¬اهتمام عبدالحسین نوایی، ج2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
20. سید رکن¬الدین (1345)، وقف¬نامه جامع ¬الخیرات، ترجمۀ سید جعفر غضبان و سید مکی مکیان، یزد: حج و اوقاف یزد.
21. عیسی¬ بک، أحمد (1361ق)، معجَم الأطباء، مصر: جامعة فؤاد الأول.
22. عیسی‌بن جنید شیرازی (1364)، تذکره هزار مزار، تصحیح عبدالوهاب نورانی وصال، شیراز: کتابخانه احمدی.
23. کاتب، احمدبن حسین (1357)، تاریخ جدید یزد،¬ به کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
24. کتبی، محمود (1364)، تاریخ آل مظفر، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
25. لیمبرت، جان (1387)، شیراز در روزگار حافظ، ترجمه همایون صنعتی¬زاده، شیراز: دانشنامه فارس.
26. محمدی، معصومه و فرزانه غفاری (بهار 1391)، «معرفی رساله پزشکی تحفة ¬الخواتین حاجی زین¬العطار»، نشریه تاریخ پزشکی، س4، ش10، صص207-231. [DOI:10.22037/mhj.v4i10.12071]
27. مدنی، احمد (1379)، طبیبانه¬های حافظ، شیراز: نشر علوم پژشکی.
28. مستوفی بافقی، محمد مفید (1384)، جامع مفیدی، به ¬کوشش ایرج افشار، ج1، 2، تهران: اساطیر.
29. معلم یزدی، معین¬الدین (1326)، مواهب الهی، تصحیح سعید نفیسی، تهران: اقبال.
30. منصوربن محمد شیرازی (1383)، تشریح بدن انسان، به ¬کوشش حسین رضوی برقعی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
31. .................... (1395)، کفایه مجاهدیه (منصوری)، تصحیح یوسف بیگ باباپور و مسعود غلامیه، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
32. میرخواند، محمدبن سید برهان‌الدین (1339)، روضة الصفاء فی سیرت الانبیاء، ج4، تهران: خیام.
33. نجم¬الدین محمود شیرازی (1396)، رساله غیاثیه، تصحیح محمد جمشیدی و مهران عیسوند، تهران: ایرانیان طب.
34. نوروزی، جمشید و مژگان صادقی¬فرد (1400)، «چگونگی تعامل و تقابل سادات با آل‌مظفر و نقش¬آفرینی آنان در این حکومت»، فصلنامه علمی تاریخ¬نامه ایران بعد از اسلام، س12، ش26، صص177-201.
35. Doi:jiiph.2021.12971/1022034 [DOI:10.5465/AMBPP.2021.12971abstract]
36. وزیری¬ کرمانی، احمدعلی¬خان (1340)، تاریخ کرمان (سالاریه)، تحصیح باستانی پاریزی، تهران: ابن¬سینا.
37. یزدی، شرف¬الدین علی (1887م)، ظفرنامه، تصحیح و تحشیه مولوی محمد الهداد، کلکته: مطبعه ببتس مشن پریس.
38. List of sources with English handwriting
39. Afsar, Keramat al.., Tarikh-e Baft-e Ghadim-e Shiraz, Tehran: Anjoman-e Asar-e Mlli, 1974. [In Persian]
40. Ayati, Abdolhossein, (History of Yazd), Yazd: Golbahar Yazd, 1938. [In Persian]
41. Eslami Fard, Zahra, »Analysis of medical and Pharmaceutical knowledge status in the Safavid era«, Superviser by Dr. Nehzat Ahmadi,PHD Tesis, Qom: Islamic Teachings University,2018. [In Persian]
42. ElGood, Syril, Tarikh Pezeshki Iran, Translated by Mohsen Javidan, introduction by Mahmood NajmAbadim Tehran: Eghbal,1973. [In Persian]
43. Hāfez, Divan Hāfez, Noskheyeh-i Mohammad Qazvīnī and Qasim Ghani, Tehran: Ali Publishing, 2006. [In Persian]
44. Ḥāfeẓ-e Abrū, Joḡrāfiā-ye Ḥāfeẓ-e Abrū, introduction, correction and research by Sadegh Sajjadi, vol.2 (Tehran: The Written Heritage Publishing House,1996), p. 110. [In Persian]
45. Ḥāfeẓ-e Abrū, Zobdat al-tawārik, revised by Haj Seyyed Javadi, vol.1, Tehran: Ministry of Culture Publications, 2010. [In Persian]
46. Hosseini Tonkaboni, Mohammad Momen, Tohfe-e hakim Momen, introduction Ahmad Rozati, Tehran ketabfroshi Mahmamoodi, 1981. [In Persian]
47. Ibn Arabshah, The Amazing Life of Timūr, translated by Mohammad Ali Nejati, Tehran: Bangeh Tarjomeh va Nashr-e Ketab, 1356/ 1977. [In Arabic]
48. Ibn-e Hojr Asghalani, Al Dorar o Al Kameneh, volume 2, Beyroot: Jameh Foad Aval, 1983. [In Arabic]
49. Isa Ibn Joneyd-e Shirazi, Tazkare-e Hezar MAzar, Edited by Noorani vesal, Shiraz‌: ketabkhane Ahmadi. 1985. [In Persian]
50. Isa back, Ahmad, Mojam al- Ateba, Egypt: Jameh Foad Aval,1942. [In Persian]
51. Ja'far ibn Muhammad ibn Hasan, Tarikh-e Yazd, no place: no publisher, no date. [In Persian]
52. Joneyd Shirazi, A, Shad al- Azar.Tehran: Majles Publication, 1983. [In Persian]
53. Jowayni, Ata Malik, Tarikh-e Jahangosha-e Jowayni, Edited by moHammad GhjazviniT Vollume 1, Tehran: Donyay-e Ketab, 2006. [In Persian]
54. Khāndamīr, Ghiyāth al-Dīn; Habib al-Sīr fī Akhbār al-Afād al-Bashar, edited by Mohammad Dabir Siyaghi, vol.3, Tehran: Khayyam, 1333/1954. [In Persian]
55. Kateb, Amad Ibn Hossein, Tarikh-e Gadid Yazd, Edited by Iraj Afshar, Tehran: AmirKabir, 1978. [In Persian]
56. Kotbi, Mahmoud, Tārikh Āl-Muzaffar, edited by Abdul Hossein Navaei, Tehran: Amīr Kābīr, 1985. [In Persian]
57. Limbert, John, (Shiraz in the Age of Hafez), translated by Homayun Saneti Zadeh, Shiraz: Daneshnameh Fars, 2008. [In Persian]
58. Samarqandī, Kamāl-al-Din, Matla' al-Sa'dain wa Majma' al-Bahrain, edited by Navai, vol.1, Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies, 1993. [In Persian]
59. Seyed Rokn al-Din, Vaghfnameh-e Jame al-kheyrat, Translated by Jafar Ghazban& Maki-e Makian, Yazd: Haj o Oghaf-e Yazd, 1966. [In Persian]
60. Taj al-Din Ahmad Vazir, Bayaz e- taj al-Din, Edited by I. Afshar & M. Teymouri.Isfahan: University Isfahn,1974. [In Persian]
61. Tajmiri, Behrooz,»Study of Anatomy Change in Islamic Civilization to end of Ninth Century (H.G), Supervised by Ahmad Fazlinejad, PHD Thesis, shiraz: shiraz university, 2020. [In Persian]
62. Fasāʾī, Mīrzā Ḥasan, Fārs-nāma-ye nāṣerī, corrected by Mansour Rostgar Fasaei, vol. 2, Tehran: Amir Kabir, 1988. [In Persian]
63. Mansoor Ibn Mohammad, Tashrih-e Badan EnsanEdited by Hossein Razavi, Tehran: Moasese Motaleat-e Islami Tehran University, 2004. [In Persian]
64. ………… , kefay-e Mojahedi-e, Edited Yousef Beagbaba Poor, Tehran, Azad University, 2016. [In Persian]
65. Mirkhand, Muhammad Ibn Seyyed Burhan-al-Dīn, Roza-al-Safā fi Sīrat-al-anbiyā, vol.4, Tehran: Khayyam, 1960. [In Persian]
66. Moalem Yazdi, Mavahib-e-Elahi, introduction by Saeed Nafisi, Tehran: Iqbal,1326/ 1947. [In Persian]
67. Mostowfī Bafqī, Mohammad Mofīd, ame'e-ye Mo'feedi, edited by Iraj Afshar, vol.1, Tehran: Asatir, 2006. [In Persian]
68. Najm al-Din Mahmood Shirazi, Resale Ghiasie-e, Edited by Mohammad Jamshidi & Mehran Isavi, Tehran: Iranian Teb, 2017. [In Persian]
69. Noroozi, Jamshid and SadeghiFard, Mozhgan,» Sadat Interactions With Al-Muzaffar And their Roles in this Goverment«, Tarikhname Islamic Iran‌, Number 26, Pages 177-201, Tehran, 2021. https: ensani.ir [In Persian]
70. Vazīrī Kermānī, Tārīkh-e Kermān (Salariah), introduction By Bastani Parizi, Tehran: Farmanfarmaian Family Library, 1340/ 1961. [In Persian]
71. Yazdī, Sharaf al-Din Ali, Zafarnāme, edited by Maulvi Mohammad Elhadad, Calcutta: Babts Mission Press, 1887. [In Persian]
72. Zin al-Attar, Ikhtiarat-e Badiei, Edited by Mohammad Mir, Tehran: Sherkat Pakhsh-e darooei.1992. [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

noroozi J, sadeghifard M. Medicine and Physicians during the rule of the Al-e Muzaffar dynasty(1296 – 1373). مطالعات تاریخ اسلام 2025; 17 (64) :145-169
URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-1162-fa.html

نوروزی جمشید، صادقی فرد مژگان. طب و طبیبان در دوره حکومت آل مظفر (795- 718 هـ.ق). فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1404; 17 (64) :145-169

URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-1162-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 17، شماره 64 - ( فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام 1404 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهشكده تاريخ اسلام، فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام A Quarterly Journal of Historical Studies of Islam
Persian site map - English site map - Created in 0.08 seconds with 43 queries by YEKTAWEB 4718