پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، elhammalekzadeh@ihcs.ac.ir
چکیده: (2984 مشاهده)
در دوران معاصر، شلیک توپ رمضان از بهترین روشهای اطلاع دادن وقت سحر و افطار، کار سخت و پرهزینهای بود. در دوره ناصری، هزینهها توسط حاکمان ولایات و با پیروزی انقلاب مشروطه توسط وزات داخله تأمین میشد. در دوران نابسامان حکومت احمدشاه، این هزینهها معضل وزارتخانههای داخله، مالیه و جنگ شد و هیچیک هزینههای شلیک توپ را نمیپذیرفتند. در دورۀ رضاشاه، شلیک توپ و هزینههایش ابتدا بر عهدۀ ارکان حرب کل قشون و سپس از دی1310ش. بر عهده وزارت داخله قرار گرفت و سامان یافت. به مرور این شیوه منسوخ و از رمضان 1319ش. عملاً انجام نشد و از 1322ش. پخش اذان از رادیو ایران، جای شلیک توپ را گرفت. این مقاله با روش اسنادی- تحلیلی مبتنی بر دادههای اسناد آرشیو ملی ایران، در پی پاسخ دادن به این سؤالات است که اساساً شلیک توپ رمضان چه معنایی داشته، از چه زمانی مرسوم گردیده و دلیل منسوخ شدن بوده است؟ لذا روند اقدامات دولت در خصوص شلیک توپ ایام رمضان و تحولات منجر به تغییر روش آگاه کردن مردم، همچنین آسیبها و مشکلات مربوط به این موضوع را شناسایی میکند و آنها را مورد تحلیل قرار میدهد. نتیجه اینکه بالا بودن هزینههای شلیک توپ و کمرنگ شدن مناسک دینی در خلال حکومت رضاشاه، موجب نادیده گرفتن این وظیفه از سوی دولت شد و اعلام وقت روزهداری به مؤمنان سپرده شد تا به شیوۀ سنتی عمل کنند. این روند تا سال 1322 که برای اولین بار اذان از رادیو پخش شد ادامه یافت.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله: تخصصي تاریخ اسلام دریافت: 1396/12/23 | ویرایش نهایی: 1396/12/23 | پذیرش: 1396/12/23 | انتشار: 1396/12/23 | انتشار الکترونیک: 1396/12/23