:: دوره 12، شماره 47 - ( مطالعات تاریخ اسلام 1399 ) ::
جلد 12 شماره 47 صفحات 54-35 برگشت به فهرست نسخه ها
ابن خلدون و دو راهی نقش سیاست شرعی و عرفی ـ عقلی در صدور احکام اجتماعی اسلام
رسول جعفریان ، روح اله توحیدی نیا*
دانشگاه تهران ، roholahtohidi@yahoo.com
چکیده:   (2604 مشاهده)
ابن­ خلدون، به­ عنوان شخصیتی صاحب­ نظر در حوزه مناسبات دین، سیاست و جامعه، با فهمی که از تاریخ حکومت ­های مسلمان دارد، به این سوال چالش­ برانگیز در طول تاریخ اندیشه اجتماعی مسلمانان پاسخ داده که احکام اجتماعی تا چه اندازه ریشه در دستور شارع و یا عرف و مصالح عرفی دارد. مساله مقاله حاضر، «چیستی نسبت میان آموزه­ های شرعی و عرفی و ساز و کار صدور احکام اجتماعی اسلام مبتنی بر آن» و مدعای تحقیق، «سهم قابل ­توجه سیاست عرفی-عقلی در شکل­ گیری احکام اجتماعی اسلام از زاویه دید ابن خلدون» است. بررسی­ ها نشان داد در نظر او، صدور حکم براساس نظام شرعی به صورت مستقل، ناممکن، و بر اساس نظام عرفی-عقلیِ فارغ از شرع، ناکارآمد و مقدمه پدیدآمدن نظام پادشاهی بوده است. بنابراین قواعد عرفی و آراء خردمندان سهمی جدی و اجتناب­ناپذیر از سیاست شرعی کارآمد– که در عصر خلفای راشدین تحقق یافته- را به خود اختصاص داده و تامین­ کننده منافع دنیوی و اخروی جامعه است.
واژه‌های کلیدی: ابن خلدون، سیاست عقلی و دینی، نظام عرفی و شرعی، احکام اجتماعی اسلام.
متن کامل [PDF 344 kb]   (430 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي تاریخ اسلام
دریافت: 1399/4/14 | ویرایش نهایی: 1399/12/18 | پذیرش: 1399/8/8 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1399/12/18 | انتشار: 1399/10/10 | انتشار الکترونیک: 1399/10/10


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 12، شماره 47 - ( مطالعات تاریخ اسلام 1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها