تشیع از بدو خلافت عباسیان با چالش‌های فکری گوناگونی از سوی حکومت و برخی جریان‌های فکری مواجه بوده است. پژوهش حاضر با بهره­گیری از منابع کتابخانه ­ای،گزارش و شواهد تاریخی، در پی یافتن پاسخ به این پرسش­ است که موضع شیعه امامیه در مقابل صف‌آرائی‌هایی که از سوی جریان­ها صورت می­گرفت چه بود و اساساً چگونه توانست هویت خود را در مقابل آنان حفظ نماید؟با تسلط ترکان بر خلافت اسلامی و سلطه عقیدتی سلفیه، شیعیان در تنگناهای سیاسی، اجتماعی بیشتری قرار گرفتند. در این دوره،امامان(ع) توانستند متناسب با مقتضیات زمان و مکان، راهکارهای ویژه‌ای چون مناظره، طرد، تکفیر، مکاتبه و... استراتژی حفاظت از جریان فکری شیعه و رشد تمدنی امامیه را دنبال نمایند.
بر اساس یافته­های این تحقیق که به روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته؛ابناءالرضا(ع) با معرفی معارف توحیدی و آموزه­های مکتب تشیع؛ همواره در مبارزات، مکاتبات و مناطرات خود، تنها راه­حل ریشه ­ای برای نجات جامعه و هدایت جریان­های فکری را توجه و تمسک به ثقلین مطرح می­کنند و سایر جریان­های فکری را عاری از انحراف ندانسته­اند.