دانشگاه تهران، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی ، ahmadkhezri@yahoo.com
چکیده: (2655 مشاهده)
با تسلط مسلمانان بر اندلس، به مرور آئین و فرهنگ اسلامی در میان ساکنان آنجا گسترش یافت. با اینهمه به رغم آنکه اندیشههای مختلف دینی و گرایشهای گوناگون مذهبی، مجالی برای بروز و ظهور در اندلس (در دوره اسلامی) به دست آوردند، تشیّع در شمار معدود مذاهبی بود که اساساً فرصتی برای بیان مبانی اعتقادی خود به دست نیاورد و به سبب وجود عواملی چند، راه برگسترش و تثبیت اندیشههای شیعی در اندلس بسته شد. اندلس از زمان فتح تا سرنگونی خلافت اموی در قرطبه، ماهیتی اموی داشت که سیاستهای خود را بر مبنای نادیده گرفتن حق اهل بیت استوار ساخته بود. در واقع امویان تلاش فراونی برای گسترش مذهب بر اساس دیدگاههای خود به عمل آوردند و با حمایت همه جانبه از مذهب مالکی، مجال هرگونه فعالیت را از دیگر مذاهب،خاصّه تشیّع سلب کردند. این موضوع باعث شد تا فعالیتها و کوششهای پیروان تشیّع در اندلس به گونهای آشکار محدود شده و شیعیان از بیان باورها و انجام مراسم مذهبی خود باز مانند.تنها پس از برافتادن امویان بود که شیعیان فرصتی هر چند کوتاه به دست آورند وبا تأسیس خلافت حمودی توانستند شمّهای از حضور سیاسی- فرهنگی خود را در اندلس نشان دهند. پرسش اصلی در این پژوهش آن است که: اولاً به راستی علل و عوامل عدم گسترش و ناپایداری تشیّع در اندلس چه بود؟ ثانیاً سیاستها و برنامههای حکمرانان اندلس خاصه امویان چه تأثیری در این موضوع داشت؟ این مقاله بر آن است تا بر اساس روش تحلیلی و با استفاده از منابع، مآخذ و مطالعات تاریخی به این دو پرسش پاسخ دهد.
Khezri S A R, Khosravi H. Reasons for the instability and non--promulgation of Shiism in Andalus. مطالعات تاریخ اسلام 2014; 6 (22) :33-60 URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-206-fa.html
خضری سید احمدرضا، خسروی حسین. علل عدم گسترش و ناپایداری تشیّع در اندلس
از ابتدای ورود اسلام به اندلس تا پایان دوره بنیحمود(92-449ق)
. فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1393; 6 (22) :33-60