|
تاریخ نگاری ناسیونالیستی مصری: مطالعه موردی الثوره العرابیه رافعی
|
| حسن حضرتی، مریم عزیزیان |
| دانشگاه تهران، گروه تاریخ |
|
|
چکیده: (2373 مشاهده) |
در سال 1937م، برای نخستین بار در کتاب الثوره العرابیه، روایتی انقلابی از واقعهای در گذشتهای نه چندان دور صورت گرفت. این واقعه، جنبش عرابیپاشا و نویسنده آن، عبدالرحمن رافعی بود. بیش از بیست سال از نخستین انتشار متن الثوره سپری نشده بود که خلاصهای از آن به دست رافعی چاپ شد، اما این بار به نام الزعیمالثائر، احمد عرابی. خیلی زود خوانندگان و حکومت وقت تفاوت کتاب دوم را نه در خلاصه بودن آن، که در نگاه جدید و متفاوت به عرابی دریافتند. چرا رافعی جنبش عرابی را انقلاب متفاوتی روایت کرد؟ و چرا توصیفش را از پیشوای انقلاب دگرگون ساخت؟ معنا و هدف این متون چه بود؟
رویکرد مقاله حاضر برای پاسخ به این پرسشها، مطالعه شاخصههای تاریخنگاری دو اثر است. این شاخصهها در قالب گفتوگوی میان متن با نویسنده و بافتهای موقعیتی، اندیشهای و سیاسی- اجتماعی زمانهی متن تحلیل میشوند.
خوانش انتقادی و چرایی تولید و تغییر متون تاریخنگاریِ رافعی- به دلیل تعلق وی به گروههای ناسیونالیستی- تا حد زیادی روشنکننده جریان تاریخنگاری ناسیونالیستی در مصر سده بیستم میلادی است. از این منظر، الثوره العرابیه و خلاصه آن، بازتاب خواستهها و سرخوردگیهای تاریخنگاری ناسیونالیستی سده بیستم از واقعیتهای جامعه عصر خویش است.
واکاوی حاضر نشان میدهد، رافعی متأثر از فضای آزادتر سیاسی دهه 1930م، موقعیت حزب وطنی و اندیشه ناسیونالیستیاش، برای نخستین بار جنبش عرابی را یک انقلاب علیه استبداد و نفوذ اجنبی تعبیر کرد. رافعی در روایتش به خاطر شکست انقلاب و اشغال کشور، با تندی و خشم به عرابی تاخت. بعدها رافعی متناسب با فضای متشنج سیاسی، ناکارآمدی دولت‌مردان ملیگرا و تحول نیاز سیاسی-فکری مصر به رهبرانی متفاوت در آغازین سالهای دهه 1950م، مجبور به تغییر نظرگاه منفیاش نسبت به عرابی شد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: تاریخنگاری ناسیونالیستی مصر، رافعی، انقلاب عرابی |
|
|
متن کامل [PDF 348 kb]
(462 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي تاریخ اسلام
دریافت: 1396/6/22 | پذیرش: 1396/6/22 | انتشار: 1396/6/22
|
|
|
|
|
|
