|
تأثیر موقوفات گنجعلیخان بر کالبد شهری کرمان با تکیه بر اسناد وقفنامه های گنجعلیخان
|
نزهت احمدی*   |
| دانشگاه الزهراء(س)، گروه تاریخ ، nozhat.ahmadi@gmail.com |
|
|
چکیده: (2509 مشاهده) |
بدیهی است در مطالعات و پژوهشهای تاریخ معماری و شهرسازی نمیتوان از تاریخ اجتماعی و تأثیر آن بر کالبد شهری غافل ماند. اما متأسفانه تاریخ اجتماعی از جمله موارد مغفول مانده در تاریخ ماست که به دلیل ضعف منابع چندان اطلاعات دقیقی در این زمینه در دست نیست. هم‌چنین توسعه و پیشرفت شهری که نشان دهنده ثبات، امنیت، تدبیر حکومت و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه میباشد، از مواردی است که کم‌تر در منابع توضیح قابل توجهی در مورد آن میتوان یافت و بیش‌تر اطلاعات ما در این خصوص بر پایه بناها و مستحدثات باقیمانده از دورههای مختلف تاریخی است. از این روی، توجه به سایر منابع و حتی اسناد میتواند ما را در شناخت تاریخ اجتماعی ایران یاری رساند. از جمله این اسناد وقفنامهها هستند که نه به منظور ثبت تاریخ، که تنها به دلیل رسمیت دادن به عمل وقف تنظیم شدهاند ولی در لابلای این اسناد گاه اشاراتی یافت میشود که پرده از برخی ابهامات تاریخی بر میدارد.
اگر چه در دهه اخیر توجه به اسناد و به ویژه وقفنامهها از رشد چشمگیری برخوردار بوده است، اما در اکثر اوقات تنها در زمینه مطالعات تاریخی مورد توجه قرار گرفته و در دیگر رشتهها از جمله شهرسازی هم‌چنان مهجور مانده است. حال آن که با دقت در وقفنامهها گاه میتوان اطلاعات ارزشمندی در خصوص چگونگی توسعه کالبدی یک شهر به دست آورد.
در مقاله حاضر تلاش شده است تا با بررسی و تحلیل محتوای اسناد وقفنامههای موجود از گنجعلیخان - حاکم کرمان در دوره شاه عباس اول صفوی - حتی الامکان تحولات کالبدی شهر کرمان در دوره صفویه را روشن سازیم. بنابر این، اساس کار بر بازخوانی و تحلیل محتوای مطالب این اسناد بنا نهاده شده و تنها به ضرورت از منابع دیگر استفاده شده است.
در این پژوهش پرسش اصلی این است که چگونه وقف در خدمت توسعه کالبدی شهری قرار گرفته است؟ فرضیه ارائه شده آن است که درایت و توجه فرد واقف و شناخت وی از نیازهای اجتماعی محل میتواند موقوفات وی را در جهت توسعه کالبدی شهر ساماندهی کند.
|
|
| |
|
|
متن کامل [PDF 393 kb]
(581 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي تاریخ اسلام
دریافت: 1396/6/21 | پذیرش: 1396/6/21 | انتشار: 1396/6/21 | انتشار الکترونیک: 1396/6/21
|
|
|
|
|
|
