|
واکاوی روایی- تاریخی و تاریخگذاری برخی از اخبار هجرت به حبشه بر مبنای تحلیل شبکه اسناد و منبع اولیه
|
قاسم بستانی    ، مینا شمخی ، علی مطوری ، عیسی محمودی مزرعاوی* |
| دانشگاه اهواز ، maahmoodi1361@gmail.com |
|
|
چکیده: (824 مشاهده) |
اخبار هجرت برخی از مسلمانان به حبشه از مهم‌ترین اخبار تاریخ صدر اسلام است که در منابع متعددی نقل شده است. این اخبار علاوه بر لزوم تحلیل تاریخی، متنی و سندی، نیازمند تاریخگذاری با هدف رسیدن به زمان پیدایش و رواج آنها توسط راویان و نیز زمان راه یافتن آنها به منابع حدیثی اولیه است.
از آنجا که موضوع هجرت برخی از مسلمانان به حبشه در صدر اسلام، یک مسئله تاریخی است که در منابع روایی گزارش شده است، تحلیل و بررسی آن نیز می‌بایست به روش ترکیبی روایی-تاریخی انجام شود. در این پژوهش که به صورت تحلیلی و به روش کتابخانه‌ای انجام گرفته، زمان پیدایش و رواج اخبار هجرت به حبشه با دو روش تاریخگذاری مبتنی بر تحلیل شبکه اسناد و روش مبتنی بر منبع حدیثی اولیه، مورد بررسی قرار گرفته است. ترسیم شبکه اسناد بصری به روش ینبُل برای یافتن حلقه‌‌های مشترک اصلی و فرعی در اسناد این اخبار و نیز بررسی منابع متقدم، نشان می‌دهد که منشأ پیدایش این اخبار در قرن دوم یا نیمه اول قرن سوم قمری بوده و این اخبار در آن زمان جعل شده و یا دست‌کم رواج پیدا کرده‌اند. علاوه بر آن، نتیجه این پژوهش مشخص می‌کند که مطرح شدن برخی از موضوعات در اخبار هجرت به حبشه، با برخی از گزاره‌های تاریخی مانند زمان تشریع برخی از احکام، در تناقض است.
اخبار هجرت برخی از مسلمانان به حبشه از مهم‌ترین اخبار تاریخ صدر اسلام است که در منابع متعددی نقل شده است. این اخبار علاوه بر لزوم تحلیل تاریخی، متنی و سندی، نیازمند تاریخگذاری با هدف رسیدن به زمان پیدایش و رواج آنها توسط راویان و نیز زمان راه یافتن آنها به منابع حدیثی اولیه است.
از آنجا که موضوع هجرت برخی از مسلمانان به حبشه در صدر اسلام، یک مسئله تاریخی است که در منابع روایی گزارش شده است، تحلیل و بررسی آن نیز می‌بایست به روش ترکیبی روایی-تاریخی انجام شود. در این پژوهش که به صورت تحلیلی و به روش کتابخانه‌ای انجام گرفته، زمان پیدایش و رواج اخبار هجرت به حبشه با دو روش تاریخگذاری مبتنی بر تحلیل شبکه اسناد و روش مبتنی بر منبع حدیثی اولیه، مورد بررسی قرار گرفته است. ترسیم شبکه اسناد بصری به روش ینبُل برای یافتن حلقه‌‌های مشترک اصلی و فرعی در اسناد این اخبار و نیز بررسی منابع متقدم، نشان می‌دهد که منشأ پیدایش این اخبار در قرن دوم یا نیمه اول قرن سوم قمری بوده و این اخبار در آن زمان جعل شده و یا دست‌کم رواج پیدا کرده‌اند. علاوه بر آن، نتیجه این پژوهش مشخص می‌کند که مطرح شدن برخی از موضوعات در اخبار هجرت به حبشه، با برخی از گزاره‌های تاریخی مانند زمان تشریع برخی از احکام، در تناقض است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: تاریخگذاری احادیث، حلقه مشترک اصلی، حلقه مشترک فرعی، هجرت به حبشه |
|
|
متن کامل [PDF 1067 kb]
(463 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي تاریخ اسلام
دریافت: 1400/6/22 | ویرایش نهایی: 1401/2/8 | پذیرش: 1400/9/6 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1400/9/8 | انتشار: 1400/12/25 | انتشار الکترونیک: 1400/12/25
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
