TY - JOUR T1 - The Discursive Character of the ‘Irjā Movement in the Umayyad Period TT - سرشت گفتمانی جریان ارجاء در عصر اموی JF - pte-journal JO - pte-journal VL - 9 IS - 33 UR - http://journal.pte.ac.ir/article-1-188-fa.html Y1 - 2017 SP - 7 EP - 28 KW - Keywords: Discourse KW - ‘Irjā’ Movement KW - Faith KW - Umayyad KW - Iraq KW - Transoxiana KW - Levant N2 - در مقالۀ پیش رو، جریان ارجاء در دورۀ اموی را از چشم‌انداز گفتمانی بررسی می‌کنیم تا از این رهگذر تناقض‌نماهای موجود در مجموعۀ گرایش‌ها و رویکردهای آن را برطرف نماییم. چنانکه نشان خواهیم داد گفتمان ارجاء اگرچه گره‌گاه یا هستۀ ثابتی داشت، ولی آغازگاه و همچنین معنا و دلالت‌های آن در عراق، فرارود/خراسان و شام متفاوت بود. این گفتمان به‌طور عمده دربر دارندۀ دیدگاهی ویژه دربارۀ ایمان و رابطۀ آن با کردار بود و در کنار آن از چند اصل سیاسی پیروی می‌کرد. در این نوشتار بسترهای اجتماعی و سیاسی گوناگون شکل‌گیری گفتمان ارجاء مورد توجه ویژه قرار گرفته است. آنچه در این نوشتار بر آن تأکید می‌شود، این است که چگونه از بسترهای گوناگون سیاسی- اجتماعی در فرارود/خراسان، عراق و شام، نگرشی کمابیش همسان دربارۀ ایمان سر برآورد و پیدایش ایستارهای سیاسی گوناگون از جمله در برابر دولت اموی را سبب گردید. همچنین خواهیم گفت که قضاوت و موضع‌گیری سیاسی دربارۀ حکومت امویان و نیز ارادۀ این دولت ـ ‌به‌رغم اهمیت یافتن مناسبات میان امویان و مرجئه‌ ـ بسان یک عامل اصلی و انحصاری در شکل‌گیری گفتمان ارجاء نقش تعیین‌کننده‌ای نداشته است. M3 ER -