TY - JOUR JF - pte-journal JO - مطالعات تاریخ اسلام VL - 10 IS - 38 PY - 2019 Y1 - 2019/1/01 TI - Geographical and Political Factors Affecting Location of Idrisid Capital in Fes TT - عوامل جغرافیایی و سیاسی مؤثر بر مکان گزینی پایتخت ادریسیان در فاس N2 - فاس یکی از مهمترین، متمایزترین و تأثیرگذارترین پایتخت­ها در گستره­ی تمدن اسلامی در مغرب الاقصی است که توسط ادریس‌بن‌ادریس‌بن‌عبدالله (213-187ق./ 828-803م) در میانه سال‌های 193-192 ق. تأسیس گردید. میزان تأثیرگذاری فرهنگی و تمدنی فاس در مغرب الاقصی معلول عواملی چند از جمله مکان­گزینی ژرفنگرانه و دقیق آن ‌می‌باشد. بر این اساس پژوهش پیش رو به بررسی علل و عوامل جغرافیایی و سیاسی مؤثر بر این مکان­گزینی می­پردازد. پژوهش به این نتیجه دست یافت که عوامل بازدارنده و تهدیدآفرین سیاسی و جغرافیایی در درون و بیرون قلمرو حاکمیتی ادریس دوم او را برآن داشت که پایتخت خود را از شهر تا اندازه­ای دور و غیرراهبردی ولیلی به عنوان مرکز سیاسی بربرهای اوربه در نزدیکی قلمرو امویان اندلس به نقطه­ای مرکزی در قلب مغرب­الاقصی انتقال دهد. وی در این مکان­گزینی موفق شد علاوه بر فاصله گرفتن از مرکز رؤسای جاه­طلب قبیله اوربه و استقرار در پایتختی مستقل با ساختارو ماهیتی جدید و نیز مصونیت نسبی در مقابل حملات احتمالی امویان اندلس (422‌-138 ق.‌/‌756ـ1031 م)، با استقرار در میانی­ترین نقطه مغرب­الاقصی ضمن رصد مناطق مهم و استراتژیکی مغرب­الاقصی و مغرب­الاوسط و حرکات حکومت­های رقیب بنورستم (‌161- 296ق./ 778- 909م)و بنو‌مدرار(155-366ق./‌ 823‌ـ977 م)‌، بر بخش­هایی از اقیانوس­اطلس نیز نظارت داشته باشد. در این مکان­گزینی برخورداری از موقعیت ممتاز تجاری و سوق­الجیشی، موقعیت ممتاز زیست­محیطی و نیز مسائل دفاعی برای دستیابی به پایتختی ماندگار و تأثیرگذار در نظر گرفته شده بود. SP - 7 EP - 44 AU - Jan Ahmadi, Fatemeh AU - Amin, Armindokht AD - KW - Idrisid KW - capital KW - effective factors in location KW - Fes KW - al-Maghreb al-Aqsa KW - Walilay UR - http://journal.pte.ac.ir/article-1-503-fa.html ER -