|
عطر رازیانه‌های سرخ؛ رهبران گمنام اسماعیلی در قرن یازدهم قمری/ هفدهم میلادی
|
شفیق نزارعلی ویرانی*    ، صدیقه کاردان |
| استاد تمام دانشگاه تورنتو کانادا و مدیر مؤسس مرکز تمدن‌های آسیای جنوبی دانشگاه تورنتو ، shafique.virani@utoronto.ca |
|
|
چکیده: (2728 مشاهده) |
منابع اسماعیلی و ضدّ اسماعیلی در نحوۀ ترسیم شخصیت «داعیان» اسماعیلی سخت متفاوت‌اند. از نظر نویسندگان اسماعیلی، داعیان مؤمنانی نجیب، مهربان و متدین بودند که پیام واقعی اسلام را تبلیغ می‌کردند؛ حال آنکه از نگاه بدخواهان، شرورانی شوم و بی‌وجدان بودند. با این حال، همه در یک ویژگی اتفاق نظر داشتند؛ داعیان عموماً بااحتیاط و ناشناس و به دور از چشم کنجکاو مقامات متخاصم فعالیت می‌کردند. بنابراین شعر «خالو محمود علی» اسماعیلی که مربوط به قرن یازدهم قمری/ هفدهم میلادی است و در این مقاله ویرایش و تحلیل شده، موردی نادر است. شاعر در دوره‌ای که تقریباً چیزی از اسماعیلیان نمی‌دانیم، اشخاص برجستۀ جماعت اسماعیلی را در مکان‌هایی پراکنده در سراسر خراسان، قهستان، بدخشان، عراق، ترکستان و هندوستان بر‌شمرده است. در این مقاله به نسخ خطی موجود شعر پرداخته‌ایم؛ همچنین با ارائۀ تصحیح انتقادی اثر، از عناصری در شعر که انعکاس گونۀ ادبی «دعای تقرب»اند، بحث کرده‌ایم و نیز آنچه را که دربارۀ خود شاعر استنباط کرده‌ایم، مورد تحلیل قرار داده‌ایم.
|
|
| واژه‌های کلیدی: اسماعیلی، تقیه، رازیانۀ سرخ، داعی، دعای تقرب، خراسان، قهستان، بدخشان، عراق، ترکستان، هندوستان، ایران دورۀ میانه |
|
|
متن کامل [PDF 1385 kb]
(2063 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ایران دوره صفوی
دریافت: 1401/4/3 | ویرایش نهایی: 1402/1/18 | پذیرش: 1401/9/2 | انتشار: 1401/10/10 | انتشار الکترونیک: 1401/10/10
|
|
|
|
|
|
