:: دوره 13، شماره 50 - ( فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام 1400 ) ::
جلد 13 شماره 50 صفحات 90-65 برگشت به فهرست نسخه ها
تأثیر خطبه‌های معاویه بر ایجاد انسجام لشگر شام در جریان نبرد صفین بر اساس رویکرد گفتمانی نورمن فرکلاف
سمیه بخشی زاده ، سید علاءالدین شاهرخی* ، مجتبی گراوند ، داریوش نظری ، علی محمد ولوی
دانشگاه لرستان ، shahrokhi.a@lu.ac.ir
چکیده:   (1148 مشاهده)
نبرد صفین در صفر سال ۳۷ق. در سرزمین صفین که در ناحیۀ غرب عراق بین رقه و بالس قرار دارد، میان امام علی(ع) در رأس سپاه کوفه و معاویۀ‌بن ابوسفیان به همراهی مردم شام به وقوع پیوست. یکی از نکات جالب ‌توجه در این نبرد که تاکنون به لحاظ علمی چندان مورد بررسی قرار نگرفته، بحث یکدستی و هماهنگی سپاه شام در این نبرد است؛ امری که امام(ع) در خطبه 25 نهج‌البلاغه، هنگام وصف سپاهیان شام به آن اشاره کرده و بیشتر منابع تاریخی نیز به آن اذعان کرده‌اند. نگارندگان پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، به‌ عنوان رویکردی بین‌رشته‌ای علوم اجتماعی که رابطۀ بین زبان، قدرت، ایدئولوژی و گفتمان را مورد بررسی قرار می‌دهد، درصدد بررسی تأثیر سخنان معاویه بر این اتحاد و هماهنگی بوده‌اند. بر همین اساس، با استفاده از رویکرد نورمن فرکلاف با روش تحلیل گفتمان انتقادی به بررسی سخنرانی‌های معاویه در خلال نبرد صفین و در میان شامیان پرداخته‌ و آنها را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌ دهندۀ بهره‌برداری توأمان معاویه از سنت و دین برای تولید عوامل انگیزشی و وحدت‌آفرین در میان مردم شام طی نبرد صفین است.
واژه‌های کلیدی: نبرد صفین، امام علی(ع)، معاویه، تحلیل گفتمان، سنت، دین.
متن کامل [PDF 779 kb]   (312 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي تاریخ اسلام
دریافت: 1399/11/7 | ویرایش نهایی: 1401/1/31 | پذیرش: 1400/4/20 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1400/5/12 | انتشار: 1400/10/6 | انتشار الکترونیک: 1400/10/6


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 13، شماره 50 - ( فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها