تجربه، خانواده، استعداد، رابطه و حمایت از صفویه مهمترین عوامل دستیابی به منصب وزارت اعظم در دوره صفوی بود. نقش خانواده از سایر عوامل مهمتر بود. زیرا بخش اعظم وزرای این دوره از اقشار بالای جامعه برخاسته بودند و موقعیت خانوادگی سایر عوامل را تحت تأثیر قرار میداد. وزرایی که به دلیل برخورداری از تجربه و استعداد انتخاب میشدند، عمدتاً اشخاصی توانا و شایسته بودند، اما بخش قابلتوجهی از وزرا با اتکا به پایگاه خانوادگی و روابطشان با امرا و درباریان به منصب وزارت دست پیدا میکردند و فاقد شایستگی کافی بودند. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تاریخی و نظریههای جامعهشناسی میزان تحرک اجتماعی و شایستهسالاری در دوره صفوی را مورد ارزیابی قرار دهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد هرچند جامعه دوره صفوی انعطافپذیر بود، علیرغم تصور رایج بهاندازه کافی شایستهسالار نبود. موانع زیادی در مسیر شایستهسالاری وجود داشت. نیمی از سی وزیر این دوره از شایستگی کافی برخوردار نبودند و تنها هشت تن از آنها به معنی واقعی کلمه شایسته بودند.
Tahmasbi S. A Study of Social Mobility and Meritocracy in the Safavid Era (By Emphasizing on the Vizierate). مطالعات تاریخ اسلام 2018; 10 (37) :155-192 URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-459-fa.html
طهماسبی ساسان. بررسی تحرک اجتماعی و شایستهسالاری در دوره صفویه (با تکیه بر نهاد وزارت). فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1397; 10 (37) :155-192