دانشگاه تربیت مدرس، گروه تاریخ ، F.janahmadi@modares.ac.ir
چکیده: (2796 مشاهده)
چکیده: فسطاط نخستین پایتخت اسلامی مصر است که در فاصله سال‌های 17 تا 20 هجری در کنار بابلیون با افراشته شدن چادرهای نظامیان فاتح مصر بنا نهاده شد. این کهن‌شهر اسلامی که ماهیت نظامی آن تا سالیان متمادی بر ساختارهای شهری‌اش سایه افکنده بود، به‌عنوان نخستین شهر اسلامی مصر مقر دارالحکومه و دارالاماره امرای مسلمان شد. تعجیل در انتخاب محل ساخت شهر و نیز ناآشنایی فاتحان مسلمان با فنون شهرسازی موجب شد تا فسطاط نتواند به‌عنوان شهری پایدار در تاریخ مصر مطرح شود، زیرا پس از ساخت قاهره معزیه به‌سرعت در شکوه آن مستحیل شد و به‌صورت یکی از محلات قدیم مصر در کنار پایتخت نوبنیاد فاطمیان به حیات خود ادامه داد. اینکه چرا فسطاط نتوانست در برابر قاهره معزیه موقعیت شهری خود را حفظ نماید به عوامل متعددی بسته است، اما عوامل ناکارآمدی زیست‌محیطی و عدم اتقان فضای کالبدی یا ساختار شهری آن موضوعی است که از حیطه پژوهش‌های متأخر بازمانده است. آنچه مقرر است این پژوهش متکی بر روش توصیفی با گردآوری اطلاعات از منابع تاریخی با روش تحلیلی استنتاجی به یافتن پاسخ آن نائل آید، طرح این پرسش اصلی است که علل تفاوت‌های زیست‌محیطی دو شهر فسطاط و قاهره معزیه به‌عنوان دو پایتخت همجوار در چیست؟ دستاورد پژوهش نشان داد که علت تفاوت‌های زیست‌محیطی و بدی اقلیم و آب‌وهوای نامناسب و بیماری‌خیز فسطاط در موقعیت جغرافیایی و فضای کالبدی نامناسب آن ناشی از برخی عوامل ثابت و متغیر بوده است که در نهایت به مانایی قاهره پایتخت خلافت شیعی فاطمیان و به تزلزل و ناکارآمدی فسطاط به‌عنوان شهری دائمی و مستحیل شدن آن در جغرافیای کلانشهر قاهره انجامید.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله: تخصصي تاریخ اسلام دریافت: 1396/9/28 | ویرایش نهایی: 1396/10/3 | پذیرش: 1396/9/28 | انتشار: 1396/9/28 | انتشار الکترونیک: 1396/9/28
Amin A, Janahmadi F, Shabani R. Environmental Differences and Urban Structure of Fostat and Cairo. مطالعات تاریخ اسلام 2017; 9 (34) :3-32 URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-326-fa.html
امین آرمیندخت، جان احمدی فاطمه، شعبانی رضا. تفاوت‌های زیست‌محیطی و ساختار شهری فسطاط و قاهره. فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1396; 9 (34) :3-32
