|
نقش دبیران ایرانی در تحوّل نظام اداری عباسیان
|
فهیمه فرهمندپور*   ، محبوبه فرخنده زاده |
| دانشگاه تهران، گروه معارف |
|
|
چکیده: (2739 مشاهده) |
سقوط امپراتوری ساسانی و ورود مسلمانان عرب به ایران، سبب اختلاط طبقات مختلف جامعه ایرانی با جامعه اسلامی گردید. یکی از این طبقات مهم، دبیران‌اند که حامل رسوم و سنتهای سرزمین خود خاصّه در زمینه امور اداری و نهادهای سازمانی و حکومتی بودند. با نفوذ ایرانیان در دستگاه خلافت عباسی، خلفای آن سلسله، از آداب و سنن ایرانی الگو گرفته و آن را در اداره حکومت خود به کار بستند. از این رو موالی و ایرانیان نو مسلمان در رأس تشکیلات اداری و سازمان دولت عباسی قرار گرفتند. آنان که در دوره اموی فعالیت خود را در تشکیلات حکومتی آغاز کرده بودند، در دوران عباسی، جایگاه ویژهای در اداره حکومت به دست آوردند. در حقیقت، حرکتی که موالی ایرانی با عنوان کتّاب در دوره اموی آغاز کرده بودند، با روی کار آمدن خاندان‌های دیوانی در عهد عباسی ادامه یافت. شکلگیری منصب وزارت، تأکید بر همسانی دین و دولت و در نهایت انتقال وظایف و اختیارات وزراء به کتّاب، از تحولات و دگرگونیهای منصب کتابت در دوره عباسی بود. این پژوهش بر آن است تا بر اساس روش توصیفی - تحلیلی و به استناد منابع و مآخذ تاریخی فرایند حضور کاتبان را در تشکیلات اداری عباسیان بررسی کرده و نقش آنان را در تحوّل و تطوّر نظام اداری آن دولت بیان نماید.
|
|
| واژه‌های کلیدی: دبیران، کاتبان، وزراء، سازمان اداری، حکومت عباسیان |
|
|
متن کامل [PDF 257 kb]
(1862 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي تاریخ اسلام
دریافت: 1396/6/22 | پذیرش: 1396/6/22 | انتشار: 1396/6/22 | انتشار الکترونیک: 1396/6/22
|
|
|
|
|
|
