دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران ، ze.mohammadi@alzahra.ac.ir
چکیده: (1413 مشاهده)
معمولاً نام مغولان در اذهان عمومی با صفاتی چون خشونت و بیرحمی همراه است و گاهی این سؤال پیش میآید که آیا آنها در خانوادههای خود نیز به چنین صفاتی مُتّصف بودهاند؟ با مطالعۀ منابع آن دوره میتوان به جایگاه خانواده نزد مغولان پی برد و دریافت که دختران به عنوان عضوی از نهاد خانواده، در قبایل مغول دارای جایگاه و منزلت خاصی بودند. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که چرا در بین مغولان با چنین پدیدهای که حتی در برخی جوامع بهظاهر متمدن نیز غیرمتعارف بوده است، مواجهایم؟ ریشه اصلی و عوامل مؤثر در جایگاه والای دختران در قبایل مغول چه بوده است؟ در این مقاله ضمن پاسخگویی به سؤالات مذکور، به بررسی کارکرد دختران در زمینههای گوناگون نیز پرداختهایم. دستاوردهای تحقیق حاضر را میتوان در مواردی چون حضور برابر و یکسان دختران و پسران در عرصههای گوناگون، پویا و فعال بودن دختران و به عبارتی عدم انزواگزینی و گوشهنشینی آنها براساس سنتهای قبیلهای و زندگی عشیرهای آنها مطرح کرد. سرمنشأ بسیاری از موارد مذکور را میتوان در افسانهها، سنتها و آداب و رسوم آنان دید. با توجه به اینکه برای مغولان رسم دختر گرفتن از قبایل دیگر، امری حیاتی تلقی میشد و با اهداف مختلف انجام میگرفت، باید گفت ازدواج دختران یکی از عوامل پیونددهنده و متحدکنندۀ قبایل به شمار میرفت و تمکّن مالی و ثروت قبایل را به همراه داشت. در این پژوهش تلاش شده است از روش تاریخی با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با بهرهمندی از شیوه کتابخانهای استفاده شود.
Mohammadi Z, Rajabi Z. The Status of the Girls and Political and Economic Role
of Their Marriage in the Mongol Tribes. مطالعات تاریخ اسلام 2023; 15 (58) :113-138 URL: http://journal.pte.ac.ir/article-1-1066-fa.html
محمدی ذکرالله، رجبی زهرا. جایگاه دختر و نقش سیاسی و اقتصادی ازدواج وی در قبایل مغول. فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام. 1402; 15 (58) :113-138