|
بررسی و نقد سیره‌نگاری سپهر در ناسخ‌التواریخ
|
عباس بصیری*   |
| گروه تاریخ دانشگاه تهران ، basiriabbass@yahoo.com |
|
|
چکیده: (2865 مشاهده) |
سیره‌نگاری پیامبر اسلام از نخستین تلاش‌های مسلمانان در جهت تدوین معارف اسلامی بود. مسلمانان با این اقدام به دنبال فراهم ساختن الگو و سرمشقی برای خویش مبتنی بر قول، فعل و تقریر پیامبر اسلام بودند. این سنّت را می‌توان ذیل تاریخ‌نگاری قرارداد. از گذشته در ایران به‌عنوان بخشی از جهان اسلام، گرایش به نگارش سیره پیامبر وجود داشت. در دوره قاجار به‌عنوان یکی از دوره‌های مهم تاریخ‌نگاری در ایران به موضوع سیره‌نگاری توجه ویژه‌ای شد. محمدتقی‌خان سپهر در اثر خویش ناسخ‌التواریخ بخشی از مطالب خود را به سیره پیامبر اختصاص داده است. با توجه به اهمیت اثر سپهر و نیز ویژگی آن به‌عنوان یکی از نمونه‌های تاریخ‌نگاری دوره قاجار، مسئله این پژوهش مبتنی بر ویژگی‌ها و وجوه تمایز سیره‌نگاری سپهر با سیره‌نگاری‌های متقدم شکل گرفت. با این وصف، پژوهش حاضر به بررسی این اثر و مقایسه آن با برخی سیره‌های متقدم پرداخته است. پس از بررسی و مقایسه این اثر با برخی سیره‌نگاری‌های پیشین، وجوه و جنبه‌های خاصی از این سیره‌نگاری جلوه‌گر شد. علاوه بر برخی نقل‌قول‌های متفاوت در روایت سیره و نیز اشاره به حوادث هم‌زمان با حیات پیامبر در سایر نقاط جهان می‌توان به تغییر در سیره‌نویسی قاجار ناشی از تحول ایدئولوژیک و مذهبی پساصفویه اشاره کرد. به‌این‌ترتیب ورود عناصر مبتنی بر فرهنگ شیعی در سیره بسیار برجسته شده‌اند. از ویژگی‌های دیگر این اثر، استفاده از رویکردهای کلامی، روایی و فقهی مبتنی بر مکتب تشیّع در سیره‌نگاری است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: سیره، سیره‌نگاری، محمدتقی سپهر، ناسخ‌التواریخ |
|
|
متن کامل [PDF 392 kb]
(1739 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى
دریافت: 1397/3/29 | ویرایش نهایی: 1397/3/31 | پذیرش: 1397/3/29 | انتشار: 1397/3/29 | انتشار الکترونیک: 1397/3/29
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
